Zdrowie hormonalne wpływa na całokształt funkcjonowania organizmu. Hormony mają wpływ nie tylko na dobrostan fizyczny, ale również psychiczny. Specyfika dzisiejszych czasów sprawiła, że niektóre ze schorzeń w obrębie układu hormonalnego zyskały miano chorób cywilizacyjnych. Jakie są najczęstsze problemy związane z hormonami? Jakie są podstawy profilaktyki i leczenia?
Czym są hormony?
Hormony są substancjami chemicznymi, które wydzielają różne gruczoły znajdujące się w organizmie ludzkim. Ich głównym zadaniem jest regulowanie procesów fizjologicznych. Jest to możliwe dzięki przemieszczaniu się hormonów po całym organizmie i przesyłaniu ważnych informacji komórkom docelowym. Jakie są najważniejsze procesy uwarunkowane prawidłowym działaniem gospodarki hormonalnej? Można zaliczyć do nich m.in. metabolizm, regeneracja, optymalne funkcjonowanie układu immunologicznego, regulowanie ciśnienia krwi, stan skóry, a nawet nastrój! Hormony regulują reakcje emocjonalne oraz podatność na stres.
Jak hormony wpływają na zdrowie?
Prawidłowo funkcjonująca gospodarka hormonalna to podstawa zdrowia i dobrego samopoczucia. Jakie są najważniejsze zadania hormonów?
- Metabolizm – hormony wpływają na tempo przemiany materii. Zdarza się, że nieprawidłowości w funkcjonowaniu gospodarki hormonalnej prowadzą do hipertyreozy, objawiającej się zmęczeniem i znacznym przyrostem masy ciała.
- Ciśnienie krwi – hormony kontrolują ilość wody i soli w ludzkim organizmie. Należy do nich m.in. aldosteron. Tym samym, wpływają na ciśnienie krwi.
- Masa ciała – leptyna i grelina to hormony odpowiedzialne za poczucie głodu i sytości. Bezpośrednio przekładają się na magazynowanie i spalanie kalorii.
- Wzrost – prawidłowe funkcjonowanie gospodarki hormonalnej jest ważne w wieku dorastania, dla prawidłowego rozwoju i wzrostu.
- Zdrowie reprodukcyjne – jednym z kluczowych zadań hormonów jest dbanie o płodność. W tę sferę funkcjonowania są zaangażowane m.in. testosteron i progesteron.
- Układ kostny – hormony mają bezpośredni związek ze stanem kości. Często zdarza się, że okres menopauzy u kobiet staje się czasem, w którym rozwija się osteoporoza.
- Jednak zdrowie fizyczne to nie wszystko! Istnieje również ścisła zależność między hormonami, a funkcjonowaniem psychicznym.
- Zaburzenia nastroju – zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn, hormony wpływają na nastrój, regulację emocji i ogólne samopoczucie. Zdarza się, że symptomy przypominają nawet epizody depresyjne. Dlatego niezwykle ważne jest to, aby pacjenci zgłaszający się do psychiatry wykonywali badania diagnostyczne.
- Zaburzenia lękowe – zmiany w poziomie hormonów mogą potęgować reakcje lękowe. Dotyczy to np. zbyt wysokiego poziomu kortyzolu.
- Problemy ze snem – niski poziom melatoniny zaburza rytm okołodobowy. Wówczas nawet osoby śpiące na wygodnym materacu – takim, jak Hilding Funky – mogą mieć problem z zaśnięciem i utrzymaniem głębokiego snu.
Najczęstsze problemy hormonalne
Istnieje szereg chorób o podłożu hormonalnym, które dotyczą dużej części naszego społeczeństwa. Na które z nich warto zwrócić uwagę? Przede wszystkim – choroby tarczycy. Są zdecydowanie schorzeniem pojawiającym się w dzisiejszych czasach z największą częstotliwością. Można podzielić je przede wszystkim na niedoczynność i nadczynność tarczycy. Hipotyreoza, inaczej określana właśnie mianem niedoczynności, wiąże się z występowaniem zbyt niskiego poziomu hormonów T3 i T4. Prowadzi to m.in. do zmęczenia i przyrostu masy ciała. Z kolei produkcja zbyt dużej ilości hormonów tarczycy wywołuje odwrotne skutki. Z reguły należy do nich nerwowość, intensywne pocenie się, a czasem również intensywna utrata kilogramów.
Nie można pominąć też insulinooporności i cukrzycy typu 2. Są to stany, w których organizm nieprawidłowo reaguje na insulinę. Kobiety narażone są na PCOS – zaburzenie będące najpopularniejszą dysfunkcją układu rozrodczego. Nieprawidłowo funkcjonujący układ hormonalny staje się wówczas przyczyną pojawiania się nadmiaru owłosienia, nieregularnych miesiączek lub ich zupełnego braku, a także problemów podczas starań o zajście w ciążę. Z kolei mężczyźni mogą cierpieć na zbyt niski poziom testosteronu. Obniża to ich libido, powoduje utrat mięśni, zaburzenia erekcji, a czasem również staje się przyczyną braku energii i motywacji do działania
Profilaktyka, diagnostyka i leczenie
Głównym czynnikiem zmniejszającym ryzyko wystąpienia zaburzeń hormonalnych jest prowadzenie zdrowego stylu życia. Zbilansowana dieta, regularna aktywność fizyczna i regularny sen w wygodnym łóżku – najlepiej wyposażonym w akcesoria od renomowanej marki, takiej jak www.hilding,pl – to podstawa! Ważne jest też dbanie o sferę psychiczną. Nadmiar stresu może być czynnikiem ryzyka m.in. dla insulinooporności lub zaburzeń tarczycy. Niezbędne jest więc zorganizowanie codziennej rutyny w taki sposób, który zapewni każdego dnia odpowiednią przestrzeń na relaks.
W przypadku zaobserwowania niepokojących symptomów warto wykonać badania diagnostyczne. Pierwszym krokiem jest zawsze udanie się do endokrynologa, czyli lekarza zajmującego się właśnie zdrowiem hormonalnym. Najczęściej zlecane są badania laboratoryjne, które koncentrują się m.in. na skontrolowaniu poziomu insuliny, kortyzolu, hormonów płciowych i hormonów T3 i T4 odpowiedzialnych za funkcjonowanie tarczycy. Czasem zaleca się też wykonanie USG czy tomografii komputerowej. Leczenie najczęściej polega na wprowadzeniu dobrze dobranej farmakoterapii oraz zmianie trybu życia. W momencie, w którym pojawiają się niebezpiecznie wyglądające zmiany i guzy, zleca się chirurgiczne usunięcie tkanek.
Układ hormonalny pełni niezwykle ważną rolę w funkcjonowaniu organizmu każdego człowieka. Ważne jest zapobieganie wszelkim zaburzeniom i zgłaszanie się z niepokojącymi obawami do dobrego endokrynologa.
Przeczytaj także: Kompleksowy przewodnik: Jak wybrać idealny materac do spania?
